Płaskostopie, które znane jest także pod potoczną nazwą – platfus to często spotykana deformacja stopy. Polega przede wszystkim na obniżeniu wysklepienia stopy lub jego całkowitym zaniku. Przypadłość diagnozowana jest bardzo często u dzieci i wymaga pilnego leczenia przez jej wpływ na cały układ ruchu.
Płaskostopie – czym jest?
Płaskostopie jest często spotykanym rodzajem deformacji stopy, które może występować na każdym etapie życia. U dzieci, które są w wieku 3-4 lat uznawane jest za stan fizjologiczny związany ściśle z niewielką siłą mięśni oraz wiotkością więzadeł. Podczas występowania przypadłości, zaobserwować można spłaszczenie stopy od spodu lub znaczące obniżenie jej sklepień. Ukształtowana prawidłowo stopa, swoją całą powierzchnią nie dotyka podłoża, a kości tworzą charakterystyczny łuk. Gdy mamy do czynienia z płaskostopiem, stopa przylega całą swoją powierzchnią do podłoża, a łuk całkowicie lub częściowo zanika. Schorzeniu mogą towarzyszyć także inne objawy, w tym silny i wyraźny ból.
Rodzaje płaskostopia
W medycynie wyróżnia się dwa główne rodzaje płaskostopia, które są zależne przede wszystkim od miejsca spłaszczonego sklepienia. Natomiast występujące u dzieci w wieku 3-4 lat nazywane jest płaskostopiem fizjologicznym, które w większości przypadków ustępuję samoczynnie i nie wymaga postępowania terapeutycznego. Głównymi rodzajami płaskostopia są:
- Płaskostopie podłużne – pojawia się w efekcie obniżenia łuku pośrodkowego (dynamicznego) stopy. Nieprawidłowo wyprofilowana stopa, traci swoje właściwości amortyzacyjne, wpływając negatywnie na niemal każdą część narządu ruchu.
- Płaskostopie poprzeczne – powstaje w wyniku obniżenia łuku poprzecznego stopy poprzez poszerzenie przodostopia i niemal całkowitego jego obciążenia. Efektem przypadłości często jest ból oraz częste odciski na stopach.
Warto wspomnieć, że płaskostopie podłużne oraz poprzeczne często występują wspólnie.
Najczęstsze przyczyny płaskostopia
Przeprowadzone badania udowadniają, że na płaskostopie wpływa wiele czynników sprzyjających, w tym:
- nadmierna masa ciała,
- cukrzyca,
- starzenie się organizmu
- choroby reumatyczne,
- urazy,
- uprawianie sportu w nieodpowiednim obuwiu lub na twardej powierzchni,
- zaburzenia hormonalne,
- wiotkość aparatu mięśniowo-więzadłowego,
- przeciążenia stóp,
- nieprawidłowo wyprofilowane obuwie.
Osoby, które w ciągu dnia długo przebywają w pozycji stojącej np. podczas pracy, również narażone są na występowanie płaskostopia. Nieleczona przypadłość sprzyja również rozwojowi innych deformacji np. w obrębie kolan lub wywołuję stany zapalne wiązadeł i torebek stawowych.
Płaskostopie – objawy
Podstawowym objawem płaskostopia jest zauważalna deformacja stopy, polegająca na jej spłaszczeniu. Kładąc stopę na płaskiej powierzchni, zauważyć można w pewnym stopniu rozlanie jej i całkowite przyleganie jej powierzchni do podłoża. Nieleczona dolegliwość może skutkować wieloma innymi dolegliwościami i być powodem występującego bólu. W wyniku płaskostopia poprzecznego natomiast często spotkać można się z paluchem koślawym (haluks). Ponadto schorzenie powoduje liczne zmiany, takie jak modzele, nagniotki lub odciski.
Rozpoznanie płaskostopia
Zwykle osobami, które jako pierwsze zauważają nienaturalną budowę stopy, są rodzice, nauczyciel wychowania fizycznego lub lekarz pierwszego kontaktu. Podczas zaobserwowania nieprawidłowości, które wskazują na płaskostopie, należy się udać do fizjoterapeuty lub ortopedy. Specjaliści pomogą w odpowiedniej diagnozie przypadłości, ocenią, jak duża jest wada i jakich wymaga dalszych działań terapeutycznych. Częstym przypadkiem jest także występowanie współistniejących nieprawidłowości, m.in. koślawości stopy powodując, że staje się trudniejsza w korekcji.
Diagnoza płaskostopia określana jest na podstawie obserwacji i badania wydolności mięśni. Gdy konieczne jest poszerzenie diagnostyki, specjalista wykonuje badanie z użyciem podoskopu. Przyrząd ten pomaga dokładnie określić, która część stopy jest wyraźnie obciążona, jak również jak poważna jest deformacja. Wykonanie badania podczas chodu, pozwala ponadto określić, jak zachowuje się stopa w dynamice.
Płaskostopie – leczenie
Najskuteczniejszą i zarazem popularną metodą leczenia płaskostopia są ćwiczenia ortopedyczne. Osobą zaleca się także noszenie na co dzień specjalistycznych wkładek do butów, wspierających stopę przybrać odpowiednią formę. Skutki niewielkich deformacji, mogą być zniwelowanie podczas zastosowania wkładek niemal od razu, przynosząc znaczną ulgę m.in. w bólu stóp czy pleców. W połączeniu z odpowiednimi ćwiczeniami, które zaleci lekarz lub fizjoterapeuta spodziewać się można wyraźnych efektów. Wyjątkowe i zaawansowane przypadki leczy się operacyjnie. Zabieg polega na wszczepieniu implantu, który koryguję deformację.
Skutki nieleczonego płaskostopia
Wczesne podjęcie odpowiednich działań, które sprzyjają leczeniu płaskostopia to duża szansa na pozbycie się uciążliwej dolegliwości. Nieleczona deformacja niesie za sobą natomiast wiele negatywnych skutków, które objawić się mogą również w przyszłości. Poza osłabieniem właściwości amortyzacyjnych wystąpić mogą problemy, takie jak nagniotki, modzele, młotkowatego ustawienia palców, haluksów, bólu – bioder, kręgosłupa, kolan, a także zapalenia rozcięgna podeszwowego.